Gece Uykuda Terlemenin Nedenleri Nelerdir?

Gece terlemeleri çok çeşitli nedenlerden dolayı yaşanabilir. Bu sebeple gece terlemesinden şikayetçi olan kişi sayısı da oldukça fazladır. Her zaman kötü bir durumun habercisi değildir. Akşam yemeğinde yapılan beslenme hataları gibi basit sebepler de gece terlemelerine neden olabilir. Fakat bazı önlemler alınmasına rağmen, gece sürekli devam eden aşırı bir sıkıntı ve terleme durumu, birtakım ciddi rahatsızlıkların göstergesi de olabilir. Böyle durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurmak faydalı olacaktır.

Vücutta terleme mekanizmasını sinirler kontrol etmektedir. Sinirlerde meydana gelen bozulmalar, aşırı terlemeye sebep olabilir. Bununla beraber bazı psikolojik rahatsızlıklar, devamlı kullanılan ilaçlar, soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlar, hormon bozuklukları, şeker ve tansiyon hastalıkları ve kadınlarda menopoz dönemi gibi durumlar da gece aşırı terlemeye sebep olan etmenler arasındadır. Sık rastlanan bir durum olmamakla beraber kanser, otonom nöropati, felç ve kan damarlarında pıhtı atması gibi ağır hastalıkların habercisi de olabilir.

Gece aşırı terlemenin sebeplerini daha anlaşılır kılmak adına, vücudun terleme mekanizması nasıl çalışır, amacı nedir, aşırı terleme bir hastalık mıdır gibi konuları maddeler halinde açıklayalım.

• Terleme Nedir?

Terleme fonksiyonu normal seyrinde olduğu zaman, vücudun kendi ısısını dengede tutmak için kullandığı bir yöntemdir. Günlük 1 ile 2 litre arası terleme normal kabul edilmektedir. Bazı özel durumlarda ise vücut 10 litreye kadar ter salgılayabilmektedir. Bunun için vücudun çeşitli yerlerine dağılmış yaklaşık  2 milyon ter bezi görev yapar.

• Terleme Neden Olur?

Terlemenin temel amacı vücut ısısını dengede tutmaktır. Fiziksel hareketler arttığında, korku, heyecan, utanma, sıkılma gibi durumlarda vücut ısısı normalin üzerine çıkmaya başlar. Böylece ter bezleri aktif hale gelir ve deriyi nemlendirir. Deri yüzeyindeki ter de buharlaşarak vücudu soğutur. Tabi bu esnada tedbir alınmazsa özellikle çocuklarda terleyip soğumaya bağlı enfeksiyon durumları oluşabilir. Terlemenin bir diğer amacı da deriyi nemlendirmek ve boşaltım sistemine katkıda bulunmaktır.

Aşırı kilolu olma(Obezite), gereğinden kalın giysiler, sıcak ve nemli ortamlar da aşırı terleme sebebi olabilir. Ter esasen kokusuzdur. Fakat koltuk altı gibi sıcak ve nemli ortamlarda hızla yayılan bakteriler, bir süre sonra koku oluşumuna neden olur.

• Aşırı Terleme Hastalık Mıdır?

Aşırı terlemenin tıptaki karşılığı Hiperhidrozis ‘tir. Hayatı olumsuz etkilemeye başlayan normalin dışındaki bu aşırı terleme, bazı durumlarda doktora danışılmasını gerektirebilir. Her gün olabileceği gibi sık tekrar eden günlerde de olabilir veya günün tamamında olduğu gibi, gün içerisinde ara ara da olabilir.

Altta yatan hiçbir neden olmaksızın, sağlıklı bireylerde meydana gelen aşırı terleme durumuna “Lokalize Hiperhidrozis” denir. Bu terleme genellikle vücudun tamamında değil el, ayak, yüz ve koltukaltı gibi belirli bölgelerindedir. Kişilerin sosyal hayatını olumsuz etkileyecek seviyeye geldiği zaman bir hastalık olarak değerlendirilebilir. En belirgin özelliği vücudun o anki gereksiniminden daha fazla bir terleme olmasıdır. Hiçbir neden yokken aşırı bir terleme meydana gelir, kuru bir cilt bir anda sırılsıklam hale gelebilir. Bu terleme stres, sıcak hava, heyecan gibi özel durumlarda çok daha rahatsız edici bir hale gelir. Uyku esnasında ise terleme görülmez.

Eğer aşırı terlemeye durumunda altta yatan bir neden varsa, buna “Sekonder Hiperhidrozis” denir. Bu durumda terleme vücudun belli bölgelerinde değil tamamında olur. Bu sebeple  bir nedene bağlı terlemeye “Genel Hiperhidrozis” de denir. Altta yatan neden her zaman bir hastalık olmayabilir. Ortamın gereğinden fazla sıcak ve nemli olması, giyilen giysilerin ortamın havasına uygun olmayacak şekilde kalın ve yünlü olması, yenilen yemekler gibi çevresel faktörler aşırı terlemeye neden olabilir. Bazen de henüz gün yüzüne çıkmamış olan hastalıklar nedeniyle aşırı terleme meydana gelir. Bunlar  tiroit, şeker hastalığı, tansiyon, kalp yetmezliği gibi rahatsızlıklar olabilir. Aşırı kilolu olma ve alkol kullanımı da aşırı terlemeye sebep olan etmenler arasındadır.

Bir nedene bağlı terlemenin en ayırt edici özelliği gece de devam etmesidir. Bazen yalnız gece de görülebilir. Bu durumda gece aşırı terleme yaşayan kişilerin, bunun nedenini araştırmaları faydalı olacaktır.

Gece Aşırı Terlemenin Nedenleri Nelerdir?

• Enfeksiyon
• Hormon Bozuklukları(endokrin)
• Uyku Apnesi
• Reflü
• Nörolojik Koşullar(otonomik disrefleksi, inme, otonom nöropati)
• Anksiyete Bozukluğu
• Obezite
• Alkol ve Madde Bağımlılığı
• Kardiyovasküler Hastalıklar
• Hipoglisemi veya Düşük Kan Şekeri
• Hipertansiyon
• Kullanılan Bazı İlaçlar
• Kanser
• Kadınlarda Menopoz
• Çocuklarda C ve D Vitamini Eksikliği
• Hipertiroidi
• Beslenme Bozuklukları
• Çevresel Faktörler

Enfeksiyon

Terlemenin amacı, vücudun yükselen ısı seviyesini dengelemektir. Başta grip ve soğuk algınlığı olmak üzere zatürre, sıtma, tifo ve bademcik gibi enfeksiyon hastalıklarında vücut mikroplarla mücadele ederken ısı seviyesi yükselir. Halk arasında ateş çıkması olarak bilinen bu durumda, terleme mekanizması devreye girer. Gece uyku esnasında da enfeksiyon belirtileri görüldüğü zaman terleme devam eder. Bu durumda aşırı terlemeyi durdurmak için yapılabilecek en doğru müdahale, doktora danışarak vücuttaki enfeksiyonun bir an önce tedavi edilmesidir.

Hormon Bozuklukları(Endokrin)

Hormonlar vücutta sinir sistemine yardımcı bağımsız mekanizmalardır. Yeme-içme, büyüme-gelişme, üreme gibi hayati fonksiyonlar üzerinde oldukça etkili olan bu mekanizmaya endokrin sistem de denir. Bu mekanizmada meydana gelecek bozulmalar, yaşam kalitesini son derece olumsuz etkilemektedir. Hormon bozukluğunun öne çıkan belirtileri;

• Ani kilo değişimleri
• Depresif ruh hali
• Aşırı stres ve bunalma
• Uyku problemleri
• Cilt problemleri
• Unutkanlık
• Baş ağrısı
• Kas kütlesinde kayıp
• Yorgunluk

Bunlardan bir veya birkaç tane belirti ile beraber gece uyku esnasında aşırı terleme şikayeti yaşanıyorsa, hormon bozukluğuna bağlı bir terleme olma olasılığı yüksektir. Bu durumda doktora başvurmak, şikayetlerden en kısa zamanda kurtulmaya yardımcı olacaktır.

Uyku Apnesi

Uyku, insan ömrünün ortalama üçte birine eşit bir eylemdir. İyi ve kaliteli bir uyku, geriye kalan üçte ikilik kısmı doğrudan olumlu etkiler. Gece rahat uyuyan kişi, gündüz daha verimli ve sağlıklı zaman geçirecektir. Aksi halde, yani gece uyku problemleri yaşandığı takdirde ise, tam tersi bir durum ortaya çıkacaktır. Gündüz devamlı uykulu olma hali, konsantrasyon bozukluğu ve dikkat dağınıklığı ile beraber şiddetli baş ağrıları görülebilir.

Uyku bozukluklarında ilk akla gelen durumlardan birisi uyku apnesidir. Uyku Apnesi halk arasında horlama ve uykuda anlık solunum durması olarak bilinir. Üst solunum yollarının açık kalmasını sağlayan kaslarda gevşeme meydana gelir ve dil kökü veya yumuşak damak hava yolunu tıkar. Bu esnada 10 saniyeye varan nefes alamama durumu yaşanabilir. Gece boyunca bu durum defalarca tekrar eder. Vücudun bu soruna karşı verdiği doğal bir tepki olarak gece aşırı terleme meydana gelebilir.

Uyku apnesine bağlı aşırı gece terlemelerini önlemek, öncelikle uyku problemine bir çözüm bulmakla olacaktır. En kolay ve kalıcı tedavi yöntemi ise kilo vermektir. Bununla beraber eğer var ise alkol ve sigara kullanımını azaltmak ve sırt üstü yatmamakta kısmen bir çözüm sağlayabilir.

Reflü

Gece uykuda aşırı terlemenin nedenlerinin bir tanesi de reflüdür. Mide asidinin mideden yemek borusuna doğru geri kaçışıdır. Bu durum yemek borusunun arkasında, göğüs kafesinde yanmaya sebep olur. Bazen ağza acı su gelmesi veya yenen yiyeceklerin geri gelmesi hali de görülebilir. Bu belirtileri ile beraber gece aşırı terleme yaşanıyorsa, buna sebep olan etmen büyük olasılıkla reflüdür. Doktor desteği alarak rahatlıkla tedavisi mümkündür.

Nörolojik Koşullar

Nöroloji beyin, omurilik, kas ve sinir sistemi ile ilgili hastalıklarla ilgilenen bilim dalıdır. Kişilerde görülen veya bünyesinde bulunmasına rağmen henüz açığa çıkmamış olan nörolojik hastalıklar, vücudun kendisini korumak adına verdiği doğal bir tepki olan terlemenin sebepleri arasında olabilir. Başlıca nörolojik hastalıklar şunlardır:

• Beyin damar hastalıkları
• Epilepsi(sara)
• Migren(baş ağrısı)
• Sinir ve kas hastalıkları(MS)
• Uyku bozuklukları
• Baş dönmesi
• Parkinson hastalığı
• Alzheimer
• Beyin ve omurilik tümörleri

Anksiyete Bozukluğu

İlk görüşte yabancı gibi duran anksiyete bozukluğu, hayatın belirli dönemlerinde pek çok kişinin başına gelmiş veya gelebilecek bir durumdur. Tıp dilinde kaygı bozukluğu olarak ifade edilir. Kaygı duymak dengeli olduğu zaman kişileri hayata hazırlayan bir tedbir alma, hazırlık yapma halidir. Fakat aşırı, devamlı, yaşadığı durumla uygun olmayan bir kaygı duyma hali, hayatı son derece olumsuz etkileyecek olan bir anksiyete bozukluğu olabilir. Bu aşırı endişe duyma hali vücutta sıkıntı ve strese sebep olur. Kan basıncı artar ve doğal bir tepkime olarak aşırı terleme meydana gelebilir. Çözümü ise muhakkak psikiyatrik destek almaktır.

Obezite

Çağımızın hastalığı olarak çoğu yerde karşımıza çıkan obezite, gece uyku esnasında aşırı terlemeye de sebep olabilir. Yağ dokusunun artmasıyla vücudun ısı kaybetmesi zorlaşır ve bu durum ter bezlerini uyarır. Bununla beraber fizikler hareketler esnasında vücut sahip olduğu gereğinden fazla ağırlık nedeniyle daha fazla enerji harcar, kan dolaşımı hızlanır ve terleme meydana gelir. Hayatı her yönüyle olumsuz etkileyen obezite, diyetisyen ve psikiyatri desteği ile tedavisi mümkün olan bir durumdur.

Alkol ve Madde Bağımlılığı

Alkol ve kullanılan bağımlılık yapıcı zararlı uyuşturucular, kan akışını ve kandaki şeker seviyesini arttırır. Böylelikle vücut ısısı yükselir. Bunu dengelemek için ter bezleri devreye girer. Bir başka sebep de, vücut alkolü toksin olarak görür ve onu vücuttan terleme veya idrar yolları ile atmaya çalışır. Gece uyku halindeyken de bu durum devam edebilir. Tek çözüm yolu ise bu zararlı alışkanlıklardan bir an önce vazgeçmektir.

Şeker Hastalığı

Glikoz yani şeker, hücrelerin enerji üretimi için ihtiyaç duydukları önemli bir besindir. Glikozun hücre duvarını geçerek içeriye girip kullanılmasını ise mide arkasında bulunan pankreasın salgıladığı insülin sağlar. Eğer pankreas yeterli miktarda insülin salgılayamazsa, vücut tüketilen besinlerden kana geçen glikozu kullanamaz ve böylece kandaki glikoz oranı artar yani kan şekeri yükselir. Bu durum ise uzun vadede birçok organda kalıcı hasara sebep olabilir.

Şeker hastalığının sebep olduğu olumsuz durumların başında gece terlemeleri gelmektedir. Kan şekerini düşürmeye yönelik kullanılan ilaçlar ve vücuttaki ani değişimler, ter bezlerinin kontrolsüz çalışmasına ve gece uyku esnasında aşırı terlemeye neden olur.

Hipertansiyon

Hipertansiyon, kan basıncının normalden daha yüksek olmasıdır. Buna bağlı olarak vücut ısısı da yüksek olur ve vücut bu ısıyı düşürüp normal seviyeye çekmek için terleme mekanizmasını devreye sokar.

Gece uyku esnasında aşırı terleme şikayeti en çok hipertansiyon hastalarında görülür. Kesin bir tedavisi olmamakla beraber doktor tarafında verilen ilaçlar düzenli olarak kullanılır ve yeme-içme ile ilgili verilen diyetler dikkatle uygulanırsa, bu şikayetler en aza indirilebilir.

Kullanılan Bazı İlaçlar

Doktor tarafından reçete edilerek kullanılan bazı ilaçların yan etkileri arasında aşırı terleme de olabilmektedir. Kullanılan tüm ilaçların prospektüsü okunarak yan etkiler hakkında bilgi sahibi olmak, bu gibi durumlara hazırlıklı olmak adına faydalı olacaktır. Terlemeye neden olan ilaçlar, genellikle şu sebeplerden dolayı yazılan ilaçlardır;

• Ağrı ilaçları
• Antibiyotikler ve antivirüsler
• Kalp ve tansiyon
• Kanser
• Hormonal rahatsızlıklar
• Ürolojik rahatsızlıklar

Kanser

Kanser belirtileri hastalığın türüne göre veya kişilerin bünyesine göre çeşitlilik gösterebilir. Fakat gece terlemeleri çoğu hastada meydana gelmektedir. Kadın hastalarda daha fazla görülür. Çoğu zaman tümöre bağlı yüksek ateş nedeniyle terleme oluşur ve hem gece hem gündüz hastanın hayatını son derece olumsuz etkiler. Kanserin kendisi başlı başına bir sebep olmakla beraber tedavide kullanılan ilaçlarda aşırı terlemelere sebep olabilmektedir. Özellikle kemoterapi sonrası pek çok hastada görülür. Bu aşırı terlemenin önlenmesi için bazı yardımcı rahatlatıcı ilaçlar, doktorlar tarafından gerekli durumlarda reçete edilmektedir.

Kadınlarda Menopoz

Menopoz kadınların hayatlarında bir dönüm noktasıdır. Hem ruhsal anlamda hem de biyolojik anlamda bir çok değişim geçirirler. Vücuttaki hormonlar da bu değişim süreci boyunca normalden daha fazla çalışır. Bu durum bazı olumsuzlukları beraberinde getirir. Bu olumsuzluklardan başlıcaları;

• Normal dışı kanamalar
• Cinsel problemler
• Psikolojik sorunlar
• Yorgunluk
• Uykusuzluk
• Anksiyete
• İştah değişimleri
• Sinirlilik
• Baş ağrısı
• Kas ağrıları
• Çarpıntı
• Ateş basması
• Aşırı terleme

Menopoz döneminde kadınların en çok şikayet ettiği husus ateş basması ve aşırı terlemedir. Bu aşırı terleme gündüz olduğu gibi, gece uyku esnasında da devam eder. Menopoz döneminin bitmesiyle kendiliğinden sona erer.

Çocuklarda C ve D Vitamini Eksikliği

Özellikle erkek bebek ve çocuklarda gece terlemeleri sıklıkla görülmektedir. Bazı durumlarda ebeveynleri endişelendirecek bir hal alabilir. Fakat çoğu zaman bu gece terlemelerinin nedeni C veya D vitamini eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Kan tahlili yaptırıp vitamin takviyeleri kullanarak çocuklarda gece terlemesi şikayetinin giderilmesi mümkündür.

Hipertiroidi

Hipertiroidi, halk arasında zehirli guatr olarak bilinir. Tiroid bezlerinin fazla çalışması sonucu hormonların fazla salgılanması ve kanda gereğinden fazla tiroid bulunması demektir. Belirtileri arasında en sık rastlananlar şunlardır;

• Aşırı terleme
• Sıcağa dayanıksızlık
• Çarpıntı
• Kaslarda zayıflık
• Saçlarda incelme ve dökülme
• Uykusuzluk

Beslenme Bozuklukları

Ciddi bir hastalığa bağlı olmadan, sadece yanlış beslenmeden kaynaklanan aşırı terleme durumları da olabilmektedir. Bu sebeple her zaman doğal ve sağlıklı olan besinler, yeterli miktarlarda tüketilmelidir. Özellikle kahve, çay, kakao  gibi yoğun kafein içeren  yiyecekleri ve gazlı içecekler kan şekerinde ani yükseliş ve düşüşlere sebep olur. Bu durum da aşırı terlemeyi beraberinde getirir. Yine gece yatmadan önce fazla yemek, aşırı yağlı ve şekerli gıdalar tüketmek gibi hatalı beslenme şekilleri de, gece huzursuzluk ve aşırı terlemeye neden olabilir.

Çevresel Faktörler

Gece rahatsızlık verecek şekilde aşırı terleme, her zaman altta yatan bir hastalıktan dolayı olmayabilir. Bazen her şey yolunda olmasına rağmen yine de aşırı terleme görülür. Bu o anki çevresel faktörlerden kaynaklanmaktadır. Başlıca çevresel faktörler;

• Giyilen giysilerin ortamın sıcaklığına uygun olmaması
• Havanın aşırı sıcak ve nemli olması
• Normalden fazla fiziksel hareket
• Gece kötü rüyalar görmek

Sebepsiz yere gece terlemeleri yaşayan kişiler, gece yatarken mevsimine uygun pamuklu giysiler tercih etmelidir. Yünlü ve aşırı kalın giyinmemelidir. Eğer hava aşırı sıcak ve nemli ise mümkün olduğunca dışarı çıkmamalıdır. Böyle günlerde fiziksel aktiviteyi en aza indirip evde vakit geçirmek daha faydalı olacaktır. Gece görülen kabuslar da ani duygu değişimlerinden dolayı aşırı terlemeye neden olabilmektedir.