Unutkanlık şikayeti için başvurulması gereken ana tıbbi bölümler Nöroloji ve Psikiyatri’dir; ilk değerlendirme genellikle Nöroloji tarafından yapılır. Beyninizin onlarca sekmesi açık bir tarayıcı gibi yavaşladığı anlar yaşıyorsanız, bu rehber size en doğru yol haritasını sunmak için hazırlandı.
Unutkanlık İçin İlk Olarak Hangi Doktora Gidilmelidir?
İlk başvuru genellikle Nöroloji uzmanına yapılmalıdır. Nedeni, hafıza sorunlarının altında yatabilecek fiziksel ya da nörolojik nedenlerin profesyonelce değerlendirilmesidir. Amerikan Nöroloji Akademisi gibi kurumlar da bu yaklaşımı ilk adım olarak önermektedir.
Unutkanlık bazen ciddi bir hastalığın ilk sinyali olabilir. Nörolojik değerlendirme, bu riskleri ortadan kaldırmak için kritik öneme sahiptir.
Peki Ya Sorun Ruhsal ya da Metabolikse?
Nörolojik muayene yapısal bir sorunu dışladıktan sonra, değerlendirme başka branşlara kayabilir:
- Psikiyatri: Depresyon, anksiyete gibi ruhsal nedenlerle oluşan unutkanlıklar.
- Dahiliye: Vitamin eksikliği, tiroit hastalıkları gibi sistemik nedenler.
Hangi Vitamin Eksikliği Unutkanlık Yapar?
En sık karşılaşılan eksiklik B12 vitaminidir. B12 düşüklüğü, yavaş düşünme, dikkat dağınıklığı ve unutkanlık gibi bilişsel semptomlara yol açabilir. Basit bir kan testi ile tespit edilebilir.
Stres ve Anksiyete Hafızayı Nasıl Etkiler?
Yüksek kortizol düzeyi, hipokampüs adlı hafıza merkezinin işlevini bozar. Sonuç olarak:
- Yeni bilgilerin öğrenilmesi zorlaşır
- Mevcut bilgiler geri çağırılamaz
Bu tabloya bazen “pseudodementia” (yalancı bunama) adı verilir ve genellikle depresyonla ilişkilidir.
Sık Yapılan Hata: Unutkanlığı Yaşa Bağlamak
Her unutkanlık yaşla ilgili değildir. Yaşınız ne olursa olsun, günlük yaşam kalitenizi bozan unutkanlıklar değerlendirilmelidir. Erken teşhis, bazı durumlarda süreci tamamen tersine çevirebilir.
Doktor Randevusuna Gitmeden Önce Nasıl Hazırlanmalı?
Aşağıdaki hazırlık adımları, doktorunuza en doğru bilgileri sunarak teşhisi kolaylaştıracaktır:
1. Şikayetlerinizi Netleştirin
- Ne zaman başladı?
- Günün hangi saatlerinde artıyor?
- Hangi sıklıkta oluyor?
2. Somut Örnekler Hazırlayın
“Geçen hafta ocağı kapatıp kapatmadığımı üç kez kontrol ettim” gibi örnekler, durumu daha net anlatmanıza yardımcı olur.
3. Yaşam Kalitesine Etkisini Belirleyin
- İşinizi etkiliyor mu?
- Yön bulma sorunları yaşıyor musunuz?
- Aile üyelerini tanımakta zorlanıyor musunuz?
4. İlaç ve Sağlık Geçmişinizi Yazın
- Kullandığınız tüm ilaçlar ve takviyeler
- Diğer sağlık sorunlarınız (örneğin: tiroit, diyabet, uyku apnesi)
5. Aile Geçmişinizi Gözden Geçirin
Demans veya Alzheimer gibi hastalıkların ailede olup olmadığını not alın.
Unutkanlık Kader Değil: Kontrol Sizde
Unutkanlıkla yaşamak zorunda değilsiniz. Sorunun nedenini anlamak ve buna göre çözüm geliştirmek, endişelerinizi azaltır ve yaşam kalitenizi artırır.
Belirsizlik, en çok zihni yoran şeydir. Cevaplara ulaşmak, zihinsel yükünüzü hafifletir.
Bu Makalenin Tıbbi Gözden Geçireni
Dr. Altan Berker – Nöroloji Uzmanı
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu olan Dr. Berker, 20 yılı aşkın süredir hafıza bozuklukları ve bilişsel fonksiyonlar üzerine çalışmaktadır. Demans, Alzheimer ve B12 eksikliğine bağlı nörolojik belirtiler konusunda ulusal ve uluslararası çalışmaları bulunmaktadır.
Önemli Uyarı
Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi teşhis veya tedavi önerisi olarak değerlendirilemez. Lütfen unutkanlık veya bilişsel sorunlar yaşıyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurun.
